Herdenken, Bezinnen,
Handelen (HBH)
Herdenken, Bezinnen, Handelen is de naam van een nieuw grens-overstijgend project van de Stichting voor Cultuur en Solidariteit (Nijmegen) en de Verenigung für Kultur und Wohlfahrtspflege (Kleve).
Lessen voor de toekomst
We gaan de zeggingskracht van de geschiedenis inzetten om in de actualiteit van nu een bijdrage te leveren aan het:
- verdedigen en bevorderen van rechtsstaat en democratie;
- bevorderen van waakzaamheid tegen nationaalpopulisme;
- natuur- en klimaatbescherming in historisch- en toekomstperspectief;
- bevorderen van een internationaal georiënteerde herdenkingscultuur;
Activiteiten in Nijmegen en Kleve
In Nijmegen gaan we minimaal 3 inhoudelijke bijeenkomsten organiseren over: nationaalpopulisme, rechtsstaat en democratie en natuur- en klimaatbescherming. De eerste bijeenkomst: Over nationaalpopulisme met Bas Heijne op 6 juni j.l. was zowel inhoudelijk als qua bezoekers (160) een groot en hoopgevend succes!
We gaan ons nu inzetten voor het realiseren van een herdenkingsplaquette en het vernoemen van een straat naar de in Nijmegen geboren en begraven strijder voor rechtsstaat en democratie en milieubescherming Marinus van der Goes van Naters. Op dit moment is de Werkgroep Lessen voor de Toekomst druk doende om informatie te verzamelen voor op onze website en uit te geven essays. Verder wordt er gewerkt aan een stadswandeling: NOOIT MEER OORLOG, NOOIT MEER FASCISME, IN DE VOETSPOREN VAN MARINUS VAN DER GOES VAN NATERS (werktitel)
In Kleve wordt toegewerkt naar een plaquette ter nagedachtenis slachtoffers nazi-regiem en het vernoemen van straat in Kleve naar b.v. Kathe Seitz, Karl van Dawen of Herbert Menzel. Ook in Kleve wordt gewerkt aan een inhoudelijke stadswandeling en het uitgeven van informatieve publicaties, zowel digitaal als fysiek. In zowel Kleve als Nijmegen zoeken wij de samenwerking met scholen.
Looptijd en financiën
Het nieuwe project heeft, voor wat betreft het realiseren van de genoemde middelen (plaquettes, straatnamen, stadswandelingen en publicaties) een looptijd van 18 maanden. Uiteraard gaan wij en anderen door met verdedigen en bevorderen van rechtsstaat en democratie en hopen we de samenwerking met scholen te continueren en uit te bouwen! Het project wordt financieel mede mogelijk gemaakt door giften van particulieren zoals de vriendinnen en vrienden van stichting en Vereinigung en de familiefundatie Van der Goes. Overheden zoals de Euregio Rhein-Waal en de steden Nijmegen en Kleve steunen de activiteiten met aanmoedigingssubsidies.
Honderdzestig bezoekers bij Bas Heijne over nationaalpopulisme
Vrijdagavond 6 juni 2025: Anneke Arzbach vangt de bezoekers buiten bij de ingang van de bibliotheek op, Wim Hompe en Ans van de Berg controleren of de bezoekers wel of niet op de afvinklijst staan, Elke Decates van de bibliotheek zet haar laatste organisatorische puntje op de i, René Ravestein hangt een banner op, Willem van het Hekke zet de rol-up met de hoofden van Ter Braak en Thelen op het podium, Josef Gietemann en Daniel Boumanns verzamelen namen en emailadressen in het gastenboek, Rutger Zwart en Willem en Wim vangen Bas Heijne op en brengen Esther Horsten (Vrijheidsmuseum) en Mika Kraft (PvdA en activist) in contact met Simon Mamahit (moderator en stadsdichter van Nijmegen). De avond kan beginnen. Maar liefst honderdzestig bezoekers zijn op komen dagen!
Bas Heijne opende zijn indrukwekkende lezing met een citaat over democratie van de Griekse staatsman en filosoof Perikles (400 jaar voor Christus)! De toon van diepgang is gezet! De drie historische werken: Nationaalsocialisme als Rancuneleer (Menno ter Braak), Over Nationalisme (George Orwell) en Een hogere liefde (Albert Camus) worden door Heijne in de actualiteit van nu toegelicht en met elkaar in verband gebracht. Je kon een speld horen vallen in de Bibliotheek. Eén en al gretige aandacht, mede omdat Heijne ook opriep tot zelfreflectie. Je kunt immers anderen niet de maat nemen als je jezelf niet de maat kunt nemen! Bas Heijne:
“Volgens Ter braak komen fascisme en nationaalsocialisme juist voort uit de democratie zelf. Dat lastige, moeilijk te verteren besef maakt fel bestrijden van de nazi’s meteen een stuk ingewikkelder, aangezien het kwaad niet alleen buiten onszelf gezocht moet worden.”
Moderator en stadsdichter Simon Mamahit droeg voor de pauze een speciaal voor deze avond gemaakt actueel gedicht voor dat we binnenkort op deze website verschijnt. Esther Horsten en Mika Kraft reageerden na de pauze als eersten op de inleiding van Bas Heijne. Daarna veel vragen vanuit de zaal en prikkelde antwoorden van Bas en reacties van Esther en Mika. De vragen en antwoorden gingen alle kanten op, maar hadden met elkaar gemeen dat ze al tastend en struikelend zochten naar verklaringen voor de reactionaire opstand in Nederland, Europa en de VS en ieders individuele reactie en stellingname hierop! Met diepgang op zoek naar het waarom van ontevredenheid, moslimhaat, haat, rancune en wat te doen tegen de opkomst van nationaalpopulisme. Een ding is volgens Heijne duidelijk: de oude tijd komt niet terug! We moeten werken aan onszelf en de verbinding met anderen herstellen en handelend werken aan het weerbaar maken van onze democratie!
In het inleidend essay bij Ter Braaks essay schreef Bas Heijne:
“Bijna negentig jaar na het verschijnen van zijn vlijmscherpe, maar vergeefse pamflet houdt Menno ter Braak ons opnieuw een spiegel voor. Ook nu weer kost het ons grote moeite onszelf onder ogen te zien. We zullen sputteren, onze blik afwenden, driftig naar redelijke excuses zoeken, verontschuldigen en tegenstribbelen. Maar we zullen wel moeten. We zijn het zijn moedige, nietsontziende blik verplicht.”
Nationaalsocialisme als rancuneleer (persbericht NL)
Vertaling van Albert Vigoleis Thelen uit 1938 eindelijk vergelijkbaar in Duitsland.
Tachtig jaar geleden werd Europa bevrijd van het nationaalsocialisme en klonk in heel Europa de harte kreet: NOOIT MEER OORLOG, NOOIT MEER FASCISME.
Bijna 90 jaar geleden schreef Menno ter Braak (1902-1940) zijn, nog steeds actuele, essay NATIONAALSOCIALISME ALS RANCUNELEER, waarin hij de duistere aard en drijfveren van het nationaalsocialisme blootlegt en beschrijft. Het essay van Ter Braak is inmiddels in acht talen verschenen, maar tot voor kort nog niet in het Duits. Deze historische omissie ‘moest’ -aldus de Vereinigung für Kultur und Wohlfahrtspflege uit Kleve en de Stichting voor Cultuur en Solidariteit uit Nijmegen- rechtgezet worden. Helemaal tegen de achter- grond van de politieke ontwikkelingen in Duitsland, Europa en de VS.
In uitgeverij EditionMemoria vonden de initiatiefnemers een passende en enthousiaste partner en komt bijna negentig jaar na de vertaling door Albert Vigoleis Thelen het essay van Ter Braak eindelijk ook in Duitsland beschikbaar. Ook de Duitse versie is voorzien van de actuele inleiding van de Nederlandse schrijver/essayist Bas Heijne. In juni van dit jaar wordt het 83 pagina’s tellende essay in de Duitse stad Viersen gepresenteerd. In Viersen omdat daar de schrijver/vertaler Albert Vigoleis Thelen is geboren. De Stadsbibliotheek in Viersen draagt zijn naam. Na de zomer van 2025 wordt o.a. in Kleve een inhoudelijke avond over rancuneleer georganiseerd.
Op vrijdag 6 juni spreekt Bas Heijne in de Bibliotheek Mariënburg 29 Nijmegen over oud- en nieuw nationaalpopulisme aan de hand van de drie essays die hij schreef bij drie historische werken waaronder NATIONAALSOCIALISME ALS RANCUNELEER. Meer informatie over programma van 6 juni bij Willem van het Hekke (0625510733). U kunt meehelpen om het nationalistische tij te keren door aanwezig te zijn!
Nationalsozialismus als rankünelehre (persbericht DE)
Die Übersetzung von Albert Vigoleis Thelen aus dem Jahr 1938 – jetzt endlich auch in Deutschland erhältlich.
Vor 80 Jahren wurde Europa vom Nationalsozialismus befreit. Der Ruf, der damals durch alle Länder ging, gilt bis heute: Nie wieder Krieg. Nie wieder Faschismus.
Schon vor fast 90 Jahren schrieb der niederländische Schriftsteller Menno ter Braak (1902–1940) sein scharfes, hellsichtiges Essay „Nationalsozialismus als Ranküne- lehre“ – eine schonungslose Analyse der inneren Logik des Nationalsozialismus, die bis heute nichts an Aktualität verloren hat.
Obwohl das Werk in acht Sprachen erschienen ist, fehlte bislang eine Ausgabe in deutscher Sprache. Diese Lücke wird nun geschlossen: Die Vereinigung für Kultur und Wohlfahrtspflege aus Kleve und die Stichting voor Cultuur en Solidariteit aus Nijmegen haben sich dafür eingesetzt, dass das Werk endlich auch in Deutschland zugänglich wird – gerade im Licht der aktuellen politischen Entwicklungen in Europa und darüber hinaus.
Mit dem engagierten Verlag Edition Memoria wurde ein passender Partner gefunden. Jetzt erscheint das Essay in der Übersetzung von Albert Vigoleis Thelen – ergänzt durch eine aktuelle Einleitung des niederländischen Autors und Denkers Bas Heijne. Am 18. Juni 2025 wird das 83 Seiten starke Buch in der Albert-Vigoleis-Thelen-Stadtbibliothek Viersen vorgestellt – dort, wo Vigoleis Thelen geboren wurde. Nach dem Sommer wird es auch in Kleve eine Abendveranstaltung zur Rankünelehre geben.
Bereits am Freitag, 6. Juni 2025, spricht Bas Heijne in der Bibliothek Mariënburg 29 in Nijmegen über alten und neuen Nationalpopulismus – ausgehend von seinen drei Essays zu drei bedeutenden historischen Werken, darunter Nationalsozialismus als Rankünelehre. Weitere Informationen zum Programm am 18. Juni gibt es bei Josef Gietemann, +49 172 2611615. Wenn Du ein Zeichen setzen willst gegen Nationalismus, Hass und historische Blindheit – dann komm vorbei.
Deine Stimme zählt.